Văn hóa của các dân tộc thiểu số được thêu dệt nên bởi phong tục, tập quán đời thường nhưng lại ẩn chứa những tầng ý nghĩa sâu sắc. Nếu có dịp ghé thăm vùng núi cao Tây Bắc, bạn nên một lần thử trải nghiệm một số trò chơi truyền thống hay hòa mình vào các lễ hội nhộn nhịp nơi đây. Trong đó, Ném Pao là một trong những trò chơi được nhiều khách du lịch ưa thích nhất. Ngay trong bài viết này, Khát Vọng Việt sẽ đưa bạn ngược lên Tây Bắc để tìm hiểu về trò chơi đặc sắc này nhé.
Nội dung bài viết
Nguồn gốc của lễ hội trò chơi Ném Pao
Ném Pao, hay còn gọi là pó po, là trò chơi dân gian truyền thống mang giá trị văn hóa sâu sắc của đồng bào dân tộc Mông ở vùng núi Tây Bắc. Ném Pao đã xuất hiện từ lâu nhưng cho đến nay, người Mông vẫn giữ gìn nét văn hóa đặc trưng này.
Ném pao đã trở thành nét văn hóa truyền thống của đồng bào Mông ở khắp các tỉnh Tây Bắc
Tương truyền rằng, ngày xưa, có một chàng trai H’mông nghèo, vì không có khèn đi hội nên đã bứt cỏ khô và cuộn lại thành pa pao để chơi. Để quả cỏ bắt mắt hơn, chàng lại hái các loại hoa đẹp gài vào. Sau đó, chàng liên tục ném quả cỏ lên không trung khiến cho những dây hoa tung bay trong gió trông rất đẹp. Bị thu hút trước khung cảnh này, một nàng tiên xinh đẹp đã xin chơi cùng. Chơi xong nàng tiên không muốn về trời mà quyết định ở lại làm vợ của chàng trai. Thế là quả cỏ ấy đã dệt nên một chuyện tình thật đẹp. Thấy vậy, các nam thanh nữ tú trong làng cũng bắt đầu làm những quả pa pao để chơi cùng với nhau. Trải qua bao nhiều thăng trầm, trò chơi Ném Pao vẫn còn được lưu giữ đến hôm nay và trở thành một nét văn hóa độc đáo của người Mông.
Ý nghĩa của trò chơi Ném Pao
Theo đồng bào Mông, quả pao được xem là sự gửi gắm khát khao về tình yêu đôi lứa hạnh phúc, bền chặt. Khi tham gia trò chơi này, người chơi sẽ được chia thành hai bên nam – nữ thay nhau ném pao qua lại để giao duyên. Đó cũng là lý do người Mông không cho phép ném pao giữa những người trong cùng một dòng họ.
Quả pao được xem là sự gửi gắm khát khao về tình yêu đôi lứa hạnh phúc, bền chặt
Bên cạnh đó, thông qua kỹ năng làm quả pao mà các cặp đôi cũng dễ dàng xác định được nửa kia của mình. Đối với người đàn ông dân tộc Mông, tiêu chuẩn đầu tiên khi họ “đi tìm vợ” là khả năng thêu thùa và làm quả pao của người phụ nữ. Một người phụ nữ khéo tay, biết vun vén cho gia đình sẽ đan một quả pao đẹp, các đường khâu kín, cầm quả pao không cứng hoặc mềm quá. Do đó khi bắt quả pao, người đàn ông sẽ nhanh chóng “kiểm tra” tính thẩm mỹ của quả pao để thông qua đó có cái nhìn chân thực hơn về độ khéo tay của người phụ nữ.
>>> Xem thêm:
Nét độc đáo trong trò chơi Ném Pao
Quá trình hình thành một quả pao cũng vô cùng đơn giản. Đầu tiên, các chị em người Mông sẽ khâu nối các miếng vải lanh thành một trái có dạng hình tròn, to bằng quả cam. Khâu cuộn vải phải làm thật chắc tay thì quả pao mới chắc chắn và căng tròn. Sau đó họ nhồi hạt lanh vào bên trong để tạo độ chắc, cứng cho quả pao. Theo quan niệm của người Mông, hạt lanh đại diện cho sự sinh sôi nảy nở, rất thích hợp để có mặt trong buổi trao duyên hữu tình của các chàng trai và cô gái. Ngày nay, trên đà phát triển kinh tế và giao lưu văn hóa đa dạng giữa các vùng miền, ruột quả pao có thể được thay thế bằng quả bóng tennis hoặc bóng cao su. Tuy nhiên, giá trị và ý nghĩa sâu sắc của nó vẫn còn nguyên vẹn.
Quả pao thể hiện kỹ năng và khiếu thẩm mỹ của các cô gái đồng bào Mông.
Bên cạnh việc phản ánh độ khéo tay thì quả pao còn cho thấy tính sáng tạo của người phụ nữ. Các cô gái có thể tùy thích chọn màu sắc vải để khâu nối lại với nhau, tạo nên một quả pao sặc sỡ và sinh động. Thông thường, quả pao của các thiếu nữ sẽ có màu sắc bắt mắt hơn, còn pao của các cô bé mới lớn thì đơn giản, nhỏ gọn và có màu đen.
Hai đội nam – nữ thi nhau ném quả pao qua lại, kèm theo đó là tiếng hò reo rôm rả.
Ném Pao thường diễn ra ở một không gian rộng rãi, bằng phẳng như sân nhà văn hóa bản, sân bóng hoặc một khu đất thông thoáng nào đó. Người nam và người nữ sẽ chia thành hai đội riêng biệt, mỗi bên từ 3-10 người đứng đối diện với nhau. Hai đội nam-nữ cách nhau khoảng 5-8 m. Người ném pao điêu luyện là người không để pao rơi xuống đất. Hai đội có thể giao ước với nhau bằng về số lần ném, số lần bắt được pao hay số lần làm rơi pao. Nếu bên nào thua thì phải hát một bài hoặc làm một điều gì đó theo yêu cầu của đội thắng.
Quả pao bay qua bay lại trên nền trời, kết nối trái tim của đôi nam nữ. Quả pao mang theo cả tâm tư, tình cảm đôi lứa chuyền qua chuyền lại trên tay nhau. Sau khi trò chơi kết thúc, nếu chàng trai đem lòng cảm mến một cô gái nào đó thì sẽ giữ quả pao rồi đem đến nhà hoặc tìm gặp cô gái và bày tỏ tình cảm.
Thời gian diễn ra trò chơi Ném Pao
Là một trò chơi năng động, Ném Pao cũng thường xuất hiện trong những dịp đặc biệt, có đông đảo dân làng tụ tập lại với nhau. Ném Pao thường được tổ chức vào ngày Tết hay các lễ hội truyền thống của người Mông như Lễ hội Gầu Tào, Lễ hội Nào Sồng, ngày mừng nhà mới hay Lễ cúng bản. Các cô gái chàng trai váy áo sặc sỡ đi trẩy hội, trên tay là những quả pao độc đáo với hy vọng sẽ tìm được nửa kia của đời mình. Nếu có dịp ghé Tây Bắc vào những ngày hội này, bạn sẽ ngỡ ngàng trước đời sống tinh thần phong phú và cởi mở của người dân nơi đây.
Trò chơi ném pao thường gắn liền với các lễ lội truyền thống của đồng bào thiểu số.
“Anh ném pao, em không bắt/ Em không yêu, quả pao rơi rồi/ Nào em có tình, nào anh có tình/ Đừng để pao rơi xuống đất…”. Bài thơ đã gói gọn trong đó ý nghĩa của trò chơi ném pao: nếu đôi mình có tình ý với nhau, đừng để pao rơi xuống đất. Hiện nay, nhằm lan tỏa những giá trị văn hóa vùng miền độc đáo, khách du lịch được khuyến khích tham gia trò chơi Ném Pao. Đây chắc chắn sẽ là trải nghiệm văn hóa khó quên trên hành trình chinh phục những ngọn núi cao ở Tây Bắc!
"Là người đam mê du lịch, với Tôi du lịch là cuộc sống, sứ mệnh của chúng Tôi là thiết kế và tổ chức những Tour du lịch có giá trị cao cho mọi khách hàng, giúp khách hàng có được những chuyến đi thực sự ý nghĩa, vui vẻ và bình an, giúp gắn kết tất cả các thành viên để mọi người hiểu nhau hơn và làm việc hiệu quả hơn"
Chia sẻ của khách hàng về Ném Pao: Trò chơi truyền thống – đặc sắc của người Mông